Life of Pi - Yann Martel

మృత్యువు ప్రాణం వెంటే వీడని నీడలా
జీవితపు సౌందర్యాన్ని చూసి ఓర్వలేని అసూయతో
వాటేసుకుంది వీడలేని ప్రేమ బంధంతో
దొరికినంతా దోచుకోవాలన్న తాపత్రయం మృత్యువుది
చిన్న గాయాలతో బయట పడాలన్న పోరాటం జీవితానిది
విషాదం క్షణకాలంలో కురిసి పోయే కారుమేఘం
విజేతలా అగాధాన్ని దాటేస్తుంది జీవితం

"The reason death stick so closely to life isn't biological necessity – it’s envy. Life is so beautiful that death has fallen in love with it, a jealous, possessive love that grabs at what it can. But life leaps over oblivion lightly, losing only a thing or two of no importance, and gloom is but the passing shadow of a cloud."


(Image Source: Google)

పైన విశాల నీలాకాశం. చుట్టూ అంతులేని మహా సముద్రం.  మధ్యలో ఒక చిన్న లైఫ్ బోట్. కొన్ని నెలలకు సరిపడా నీరూ, ఆహారం.  అనంతమయిన ఏకాంతం.  చుట్టూ అల్లుకున్న ఎల్లలు లేని ప్రశాంతత. ఇలాంటి సమయంలో ఇంకొక్క నేస్తం పక్కన తోడుంటే బాగుంటుంది కదూ. How about a Bengal Tiger? Isn’t it getting excited?

కెనేడియన్ రచయిత Yann Martel రాసిన, మాన్ బుకర్ ప్రైజ్ గెలుచుకున్న పుస్తకం Life of Pi, the fictional story of Pi Patel. మధ్యవయస్కుడు  పై పటేల్ (Piscine Molitor Patel), భార్య, ఇద్దరు పిల్లలతో కెనడా లోని టొరాంటోలో నివాసం. ఇతను రచయితకి తన జీవితం గురించి చెప్తున్నట్టు కధ మొదలవుతుంది. కల లాంటి తన గడిచిన జీవితాన్ని గుర్తు చేసుకుంటూ, మృత్యువు ఎప్పుడూ విడవకుండా నీడలా తన వెంటే ఉందనీ, అయినా తనకి దాని మీద నమ్మకం లేదనీ అంటాడు.

My life is like a Memento Mori painting from European art: there is always a grinning skull at my side to remind me of the folly of human ambition. I mock this skull. I look at it and I say, “ You've got the wrong fellow. You may not believe in life, but I don’t believe in death. Move on!” The skull snickers and moves ever closer, but that doesn't surprise me. *** Memento Mori:  A Latin phrase means "Remember your mortality"

పై పటేల్ పాండిచ్చేరీలో ఒక జూ యజమాని కొడుకు. అమ్మ, నాన్న, అన్న రవితో కలిసి జూ ప్రాంగణంలోనే నివాసం. జూ లోని జంతువులతో సావాసం. పుట్టుకతో హిందువు, కానీ పద్నాలుగేళ్ళ వయసులో క్రిష్టియానిటీ, ఇస్లాం మతాల మీద కూడా నమ్మకం కుదిరి, మూడు మతాల ప్రార్ధనలూ చేస్తుంటాడు.  పై కి పదహారేళ్ళ వయసున్నప్పుడు, అతని తండ్రి ఎమర్జన్సీ టైంలో (1976 లో) పాండిచ్చేరీలో జూ నిర్వాహకానికీ, ఇతర వ్యాపారాలకి గానీ భవిష్యత్తు అంత ఆశాజనకంగా కనిపించక, కెనడా వలస పోవాలని నిర్ణయించుకున్నాడు. జూలోని కొన్ని ముఖ్యమైన జంతువులని అమెరికాలోని కొన్ని జూలకి అమ్మేసారు. ఆ జంతువులని ఓడలో కెనడా తీసుకెళ్ళి అక్కడ అప్పగించాలని  ఒప్పందం. తన కుటుంబం తోనూ, ఆ జంతువులతోనూ కలిసి, ఒక జపనీస్ ఓడలో పసఫిక్ మహా సముద్రం మీద ప్రయాణం. ఓ మూడు నాలుగు రోజుల ప్రయాణం తర్వాత స్పష్టంగా తెలీని కారణాలతో ఓడ మునిగిపోయింది. పై మాత్రం ఎలాగో ఒక చిన్న లైఫ్ బోట్లోకి చేరుకోగలిగాడు. తన మిగతా కుటుంబం అంతా ఓడతో పాటూ మునిగిపోయింది.

ఆ లైఫ్ బోట్లో పై తో పాటూ ఒక జీబ్రా, చింపాంజీ(Orangutan), ఒక hyena, ఒక పెద్దపులి కూడా చోటు సంపాదించుకున్నాయి. జీబ్రానీ  చింపాంజీనీ hyena, hyena ని పులీ తినెయ్యగా, చివరికి పులీ, పై మిగిలారు బోట్లో. అన్నట్టు పులి గారికి Richard Parker అని ఓ మంచి పేరు కూడా ఉంది. ఒకవైపు పై కి తను ఒంటరి కానందుకు కొంచెం సంతోషం, ఒకవైపు పులితో సావాసం...క్షణక్షణగండం. ఇపుడు పై ముందున్నవి రెండు సమస్యలు... ఒకటి పులిగారికి తను ఆహారం కాకుండా ఉండాలంటే, దానికి వేరే ఆహారం సమర్పించుకోవడం. రెండు ఆ చిన్న బోట్లో ఎవరి టెరిటరీస్ ఎంతవరకో, ఎవరు ఎవరికి యజమానో స్పష్టం చెయ్యడం.

రెండో దానికి తను జూ వాతావరణంలో పెరిగి, అక్కడ తండ్రి నుంచీ, ఉద్యోగుల నుంచీ గ్రహించిన ఏనిమల్ సైకాలజీ, ట్రైనింగ్ సమయానికి ఉపయోగపడ్డాయి. కానీ చుట్టూ అగాధం లాంటి మహా సముద్రంలో, పులి తినగలిగే ఆహరం సంపాదించడం ఎలా? పాపం దానికోసం పడరాని పట్లు పడ్డాడు. శుద్ధ శాకాహారి అయిన తను, సముద్రంలో దొరికే చేపలూ, తాబేళ్ళూ పట్టి, వాటిని చంపి పులి ఆకలి తీరుస్తాడు. మొదటిసారి చేపను పట్టుకొని, దానిని చంపడానికి ఒక దుప్పటిలో చుట్టి, గొడ్డలితో కొట్టడానికి పడే సంఘర్షణ నుండి, పాశవికంగా వట్టి చేతులతో కొట్టి చంపగలిగే మనస్థితికి చేరుకుంటాడు. ఆ నేపధ్యంలో పడిన వేదన, నెమ్మదిగా ఆ పనికి అలవాటు పడి యాంత్రికంగానూ కొంచెం క్రూరంగానూ మారిన వైనం చదువుతుంటే కొంచెం వొళ్ళు జలదరిస్తుంది. జంతువుతో సమానంగా దొరికిన అడ్డమైన దాన్నీ తినడం ... అసహ్యంతో పొట్టలో దేవేస్తుంది. కానీ అలాంటి గత్యంతరం లేని పరిస్థితుల్లో మనిషికి వేరే దారి, విచక్షణ ఉండవు మరి.

Lord, to think that I’m a strict vegetarian. To think that when I was a child I always shuddered when I snapped open a banana because it sounded to me like the breaking of an animal’s neck. I descended to a level of savagery I never imagined possible.

పులికి సరిపడా తిండి పెట్టాక, దానికి తన లిమిట్స్ ఏంటో తెలియచేయ్యడానికి, సర్కస్లో ఉపయోగించే ట్రైనింగ్ పద్ధతులు ఉపయోగిస్తాడు.  బోట్లో ఒక వైపు మాత్రమే పులి తిరగగలిగిన ప్రదేశమనీ, ఆ లిమిట్స్ దాటి బయటకు రావటానికి వీల్లేదనీ తెలియచేసి, తన చుట్టూ ఒక రక్షణ కవచం కట్టుకున్నాడు. అయినా కూడా భయమే, ఏ నిద్రపోతున్న క్షణంలోనో అది మీదపడి అంతు చూస్తుందేమో అని.  అసలు బోట్ లోంచి   పులి ఆదమరపుగా ఉన్నప్పుడు సముద్రంలోకి తోసేద్దామా అనుకుంటాడు కూడా ఒకసారి, కానీ ఒంటరిగా ఆ బోట్లో గడపటం కన్నా రిస్క్ తీసుకుని పులితో కలిసి బ్రతకడమే మేలు అనుకుంటాడు. కొన్నాళ్ళకి ఇంకొక షిప్ దూరంనుంచి వెళ్తుంటే చూసి, చూడు చూడు రిచర్డ్ పార్కర్, మనం రక్షించబడే సమయం వచ్చేసింది, ఎంతో సేపు పట్టదు అని ఆనందపడతాడు.  కానీ అందులో ఎవరూ వీళ్ళని చూడకుండానే దూరమయిపోతారు.

అలా ఆ లైఫ్ బోట్లో పులితో కలిపి దాదాపు ఏడు నెలలు సముద్రంలో గడిపిన తర్వాత, మెక్సికో తీరం చేరుకుంటాడు. పై కూడా చివరికి కధ సుఖాంతం అవుతున్నందుకు సంతోషపడి, ఇన్నాళ్ళు తను ఒంటరితనంతో చావకుండా తనకి తోడున్నందుకు పులికి థాంక్స్ చెప్పి వీడ్కోలు తీసుకుందాం అనుకున్నాడు. ఇంకా ఎక్కడ పులి? తీరం చూడగానే పులి ఒక్క దూకు దూకి, ఒక్కసారి కూడా వెనక్కి తిరిగి చూడకుండా ప్రక్కనే ఉన్న అడవుల్లోకి పరిగెడుతుంది. "అయ్యో, రిచర్డ్ పార్కర్ నాకు ఆఖరిసారి వీడ్కోలు కూడా చెప్పకుండా ఎలా వెళ్ళిపోయాడో, ఇన్నాళ్ళు ఒకరికొకరం తోడుగా ఉన్నాం కదా, అలా ఎలా చెయ్యగలిగాడు?" అంటూ పై బాధపడతాడు. అన్ని నెలలుగా సరైన తిండి లేక, ఎండకు ఎండీ వానకు తడిసీ సరిగా నిలబడే శక్తి కూడా లేదు పై కి.  పై అక్కడ తీరంలో స్పృహ తప్పి పడి ఉంటే, కొందరు మెక్సికన్లు అతనిని చూసి వూర్లోకి తీసుకెళ్ళి శుభ్రంగా స్నానం చేయించి, తిండి పెట్టి హాస్పిటల్లో చేరుస్తారు.

పై హాస్పిటల్లో ఉండగానే, జపనీస్ ట్రాన్స్ పోర్ట్  మినిస్ట్రీ నుండి ఇద్దరు ఉద్యోగులు పై ని కలవడానికి వస్తారు. తమ షిప్ మునిగిపోడానికి కారణం ఏంటో చెప్తాడేమో అని వాళ్ళ ఆశ. పాపం ఎంతసేపూ నేనూ రిచర్డ్ పార్కర్ అంటూ కధలు చెప్తాడే గానీ, షిప్ కి ఏం జరిగిందో తెలీదు పొమ్మంటాడు. ఆ విషయం రాబట్టడానికి వాళ్ళు నానా రకాలుగా ప్రయత్నించి విసుగెత్తి వెళ్ళిపోవాలనుకుంటారు. అయితే మీరు నా కధ నమ్మటం లేదా అని అడిగాడు. ఋజువు చూపిద్దామంటే ఉన్న ఒకే సాక్షి రిచర్డ్ పార్కర్  కనీసం చెప్పకుండా వెళ్ళిపోయాడు అని వాపోయాడు. వాళ్ళు అలా కాదు గానీ, వేరే ఇంకేదన్నా నమ్మదగిన కధ చెప్పు చూద్దాం అన్నారు. సరే అని తను ఇంతకూ ముందు చెప్పిన కధే పాత్రలు మార్చి చెప్పాడు.

ఈసారి కధలో బోట్లో తనతో పాటూ తన అమ్మ, షిప్ లోని వంటవాడు, ఒక నావికుడు ఉన్నారు. నావికుడికి షిప్ లోంచి బయటపడి బోట్లోకి  వచ్చే సమయంలో కాలు విరిగి నడవలేకుండా ఉన్నాడు. వంటవాడు తను సర్వైవ్ అవ్వడానికి దేనికైనా తెగించగలిగే క్రూరుడు. తనని రక్షించుకునే ప్రయత్నంలో ఎలాగో చివరకు వంటవాడిని చంపి పై ఒక్కడే బోట్లో మిగులుతాడు. ఇదుగో కొన్నాళ్ళ తర్వాత ఇప్పుడు ఇక్కడ ఇలా తేలాను, ఈ కధ ఎలా ఉంది? పోనీ ఇదైనా నమ్ముతారా లేక ఇంకేమన్నా మార్చాలా చెప్పండి అని అడిగాడు. వచ్చిన వాళ్ళిద్దరూ మొహాలు చూసుకుని, “అలా కాదులే షిప్ ప్రమాదం గురించి ఏమైనా చెప్పగలిగితే చెప్పు చాలు. నీకు రావాల్సిన నష్టపరిహారం జపాన్ షిప్పింగ్ కంపెనీ తొందర్లోనే అందే ఏర్పాట్లు చేస్తుంది” అన్నారు.  వాళ్ళు వెళ్ళిపోబోతుండగా పై ఆపి, మీరు నేను చెప్పిన రెండిటిలో ఏ వర్షన్ నమ్ముతారు అని అడిగాడు. వాళ్ళు తాము పులి ఉన్న కధే బావుంది అని చెప్తే, పై నవ్వి “so it goes with god” అంటాడు.

పుస్తకం మొదట్లో వచ్చే దాదాపు మూడోవంతు భాగం, జూ లోని జంతువుల సైకాలజీ, వాటి శిక్షణ, అలవాట్ల గురించీ అవసరమైన దానికన్నా ఎక్కువ వివరాలుంటాయి. మొదటిసారి చదివేటప్పుడు, ఇవన్నీ ఇంత వివరంగా అవసరమా అనిపిస్తుంది. కానీ పుస్తకం చదవటం పూర్తయ్యాకా, లేదా మళ్ళీ రెండో సారి చదువుతున్నప్పుడు ప్రతీ వివరం “yes, makes sense and related” అనిపిస్తుంది. అలానే సముద్రంలో కనిపించే రకరకాల జీవజాలం గురించి కూడా ఎన్నో వర్ణనలూ, వివరాలూ. మనిషి వేరే మనిషి తో కన్నా, తనతో తనే ఎక్కువగా మాట్లాడుకోగలడు అనిపించేలా, పై అంతులేని ఆలోచనలు పేజీల కొద్దీ.  అంతా రచయిత మాటల గారడీ, మెస్మరిజం.... ఒక్కోసారి నిజమేనేమో అని నమ్మేలా, ఒక్కోసారి నిజంగానా అని తర్కించుకునేలా. వెరసి కనీసం ఒకసారి చదవాల్సిన పుస్తకం. చదవాలని అనుకుంటే అప్పుడప్పుడూగా కాకుండా ఏకబిగిన చదవగలిగిన సమయం చూసుకుని చదవాల్సిన పుస్తకం.

మనిషి తను సర్వైవ్ అవ్వడానికి ఎంత నీచంగానూ, క్రూరంగానూ ప్రవర్తించగలడో అని ఒకపక్క అసహ్యపడుతూనే, తర్వాత ఏమయింది అని ఎంతో ఆసక్తిగా చదువుతాం. అది రచయితో, లేకపోతే పై తన కధ చెప్తున్నట్టు మాత్రమే కాకుండా, మనం కూడా అక్కడ ప్రత్యక్షంగా ఉండి కళ్ళు విప్పార్చుకుని జరుగుతున్నదంతా చూస్తున్నట్టే ఉంటుంది. మనల్ని కూడా కధలో  భాగస్వాములను చెయ్యడంలో రచయిత కృతకృత్యుడయ్యాడు. పుస్తకం వెనక అట్ట మీద ఉన్న ఒక  అభిప్రాయంలో చెప్పినట్టూ, చదవటం పూర్తయిన తర్వాత కూడా ఆపడం ఇష్టం లేక మళ్ళీ మళ్ళీ వెనక్కి వెళ్ళి కొన్ని పేజీలు చదువుతూనే ఉండిపోయాను.

కుటుంబసభ్యుల్ని కోల్పోయిన లోటు గురించి  పై పటేల్ మాటల్లో, 

To lose a brother is to lose someone with whom you can share the experience of growing old, who is supposed to bring you a sister-in-law, nieces and nephews  creatures to the tree of your life and give it new branches. To lose your father is to lose the one whose guidance and help you seek, who supports you like a tree trunk supports its branches. To lose your mother, well, that is like losing the sun above you.

• ఈ పుస్తకం గురించి పూర్ణిమ తమ్మిరెడ్డి ఆలోచనలు ఇక్కడ.
• ఇది నవంబర్ 2012 లో సినిమాగా కూడా రాబోతుంది, సూరజ్ శర్మ పై పటేల్ పాత్రధారిగా. ఆ వివరాలు  వికీలో  మరియు IMDB లో ఇక్కడ. ఈ సినిమా ట్రైలర్ ఇక్కడ.
• పుస్తకం గురించి మరిన్ని వివరాలు, ఎన్ని భాషల్లో తర్జుమా అయిందో, ఎన్ని ప్రైజులు అందుకుందో , ఈ కధకి ఇన్స్పిరేషన్ మొదలైన విషయాలు ఇక్కడ. 

*** ఈ పోస్టుకి పుస్తకం.నెట్ లింక్ ఇక్కడ. 

My Stroke of Luck by Kirk Douglas

ఈ పోస్టుకి పుస్తకం.నెట్ లింక్ ఇక్కడ. 

                                                                                                      

వీరగంధము తెచ్చినారము వీరుడెవ్వడొ తెల్పుడీ...

What is a hero? According to Christopher Reeve "A hero is an ordinary individual who finds the strength to persevere and endure in spite of overwhelming obstacles, so are the families and friends stood by them. - From "Still Me".

ఒక వ్యక్తిని వీరుడు/ధీరుడిని చేసేదేమిటి? ఆ వీరుడికి సహకరించే సైన్యం ఎవరు? డబ్బు, పరపతి, గ్లామర్ ????? ఊహు....ఇవేవీ కావు. కావాల్సింది మనో ధైర్యం, పట్టుదల, కార్య దీక్ష, అన్నిటినీ మించి ముఖ్యంగా తనవారి అండ. ఈ విషయాన్ని పదే పదే ఋజువుచేసే జీవితకథలు చదివే అవకాశం ఈమధ్య బాగానే కలిగింది. వాటిలో ఒకటి “My Stroke of Luck” by Kirk Douglas.

గ్లామర్ ప్రపంచంలోని ఏ వ్యక్తి గురించయినా, మనకి తెల్సింది వాళ్ళకున్న పేరు ప్రఖ్యాతులు, సంపాదించుకున్న ఆస్థిపాస్తులూ, విలాసాలూ, సాధించిన అవార్డులూ, తెరమీద వీరోచితాలు, తెరవెనక ప్రేమాయణాలూ ...అంతే... ఏ హీరో చరిత్ర చూసినా ఏమున్నది గర్వకారణం ...ఆ మాటకొస్తే ఏ ప్రముఖ వ్యక్తి గురించయినా సరే, కొద్దిగా అటూ ఇటూ అంతే. మహా తెలిస్తే వాళ్ళు చేసిన దానధర్మాల గురించి మనం ఏ కాఫీ టేబుల్ సమావేశంలోనే మాట్లాడుకోటానికీ, మన విజ్ఞానం వెళ్ళబోసుకోడానికీ అవసరమయింత మాత్రమే. 

కానీ అందరూ చాలా సులభంగా విస్మరించేది వాళ్ళు కూడా మామూలు మనుషులేనని, మనలాగే  సుఖదుఃఖాలకి అతీతులు కారనీ, వాళ్ళ జీవితాల్లో కూడా other side of the coin ఉంటుందనీనూ. ప్రపంచాన్ని కాళ్ళ దగ్గర నిలబెట్టుకోగలిగిన ఎంతటి కుబేరుడయినా, ఒక్కోసారి విధివిలాసానికి లొంగిపోక తప్పదు. ఆ దేవదేవుడి నిర్ణయాన్ని చేతులు కట్టుకుని మన్నించాల్సిందే! కానీ ఆ ఓటమి కూడా గ్రేస్ ఫుల్ గా అంగీకరించినవారు, లేదా విధికి ఎదురీది గెలిచినవాళ్ళూ విజేతలుగా  మిగిలిపోతారు. వాళ్ళే ఈ ప్రపంచానికి నిజమైన హీరోలు. ఓ Christopher Reeve లా, ఓ Randy Pausch లా .. to name a few. 

ఇలా విధి చేతిలో నలిగిన ధీరులేం చేసారు? వాళ్ళు వాళ్ళకున్న సంపదలతోనూ, మందీ మార్బలంతో రాజభోగాలనుభవిస్తూనో, లేదా జీవచ్ఛవాల్లానో  మిగిలిన జీవితాన్ని గడపలేదు. ఈ వెండితెర గ్రీకువీరుల జీవితాల్లోకి, చుట్టూ ఉన్న జలతారు పరదాలు తొలిగించి చూస్తే  బయటకి తెలియని ఎన్నో పార్శ్వాలు.  పర్సనల్  ట్రాజడీలు ఎదురైనపుడు, తాత్కాలికంగా క్రుంగిపోయినా, మళ్ళీ నిలదొక్కుకుని ధైర్యంగా ఎదురీది గెలిచిన కధలు ఎన్నో. తల తప్ప మిగతా శరీరభాగాలేవీ కదలలేని స్థితిలోనూ, నటుడికి ప్రాణమైన వాచికాన్ని కోల్పోయి మాటలురాని పసివాడిగా మారిపోయినపుడూ కూడా, బయట ప్రపంచం నుంచి దాక్కుని, వాళ్ళు తమ ఇమేజ్ ని కాపాడుకోటానికి ప్రయత్నించలేదు. జీవితం మీద మమకారం కోల్పోకుండా, వచ్చిన కష్టాన్ని ఎలా అధిగమించాలో తెలుసుకుని, సాధించి, మనసుకి నచ్చిన పనులు తిరిగి చెయ్యగలిగారు. అదే పరిస్థితుల్లో ఉన్న మిగిలినవాళ్ళకి  "this is not the end of the world" అని చెపుతూ మార్గదర్శకం అయ్యారు. తమకున్న పరపతి తోనూ,  ప్రముఖుల స్నేహాలనూ ఆసరాగా తీసుకుని తమలాంటి బాధితుల జీవితాల్లో వెలుగు నింపడానికి  ప్రయత్నించారు. ఆ మార్గంలో వాళ్ళు పడిన వేదనా, అధిగమించి హీరోలుగా మిగిలిన  వైనం తెలియాలంటే వాళ్ళ మనసుల్లోకి తొంగి చూడడమొక్కటే  దారి. అలా వాళ్ళ మనసు ద్వారాలు తెరిచి మనల్ని సాదరంగా లోనికి ఆహ్వానించేవే memoirs and autobiographies (అవీ నిజాయితీతో రాసినపుడు మాత్రమే). అలాంటిదే Kirk Douglas రాసుకున్న My Stroke of Luck. 

Kirk Douglas,

• హాలివుడ్ లెజెండ్...
• జీవితకాలపు సేవలకు ఆస్కార్ తో కలిపి ఎన్నో పురస్కారాలు అందుకున్నవాడు...
• ఐదుసార్లు దాదాపు మృత్యుముఖంలోకి వెళ్ళి వచ్చినవాడు...
• పదిహేనేళ్ళుగా (ఈ పుస్తకం రాసేటప్పటికి) పేస్ మేకర్ తో సహజీవనం చేస్తున్నవాడు...
• హెలికాప్టర్ క్రాష్ లో బ్రతికి బయటపడి బేక్ సర్జరీతో సరిపెట్టుకున్నవాడు...
• ఒక షూటింగ్లో రాయి మీద పడి తల పగిలి ఐదు రోజులు కోమాలో గడిపి సమవర్తికి  చెక్ చెప్పి తిరిగొచ్చినవాడు...
• ఎనభయ్యేళ్ళ వయసులో బ్రెయిన్ స్ట్రోక్ వలన మాట కోల్పోయినవాడు...

ఏం రాసి  ఉంటాడు ఈపుస్తకంలో? సాధించాల్సినవన్నీ అయిపోయాయి జీవితంలో, ఇక నేను దేనికీ బాధ పడక్కర్లేదు అన్నాడా? నటుడికి మాట పోయాక ప్రాణం ఎందుకు అన్నాడా? దశాబ్దాలుగా నిన్నుఆరాధించిన వాళ్ళకి నీ మొహమెలా చూపిస్తావు, చీకటి పరదాల్లో దాక్కోమన్నాడా?  

వూహు...ఇవేవీ కాదు. తన చుట్టూ ఉన్న తన వాళ్ళని, తన బలాన్ని, వాళ్ళు తనకిచ్చిన సహకారాన్నీ, ప్రోత్సాహాన్ని గుర్తుకు తెచ్చుకున్నాడు. జీవితంలో తనకున్న నిజమైన బలం తన కుటుంబం, స్నేహితులూ అని తెలుసుకుని ఆ బంధాలని పటిష్ఠం చేసుకున్నాడు. తనలాంటి స్ట్రోక్ బాధితులు ఎలాంటి మనస్థితి కలిగి ఉంటారో , సెల్ఫ్ పిటీతో ఎలా కృంగిపోతూ ఉంటారో తెలుసుగనక, అలాంటి వారికి వారి కుటుంబాలకి ఎవేర్ నెస్ కలిగేలా చెయ్యడం తన బాధ్యత అని అనుకుని  అది చేతల్లో చూపించాడు. ఎప్పుడో జీవితపు పరుగుపందెంలో నిమగ్నమయిపోయి అడుక్కి తోసేసిన, తన మతం మీద , దేవుడి మీద విశ్వాసాన్ని, ఎనభయ్యేళ్ళ వయసులో తిరిగి పెంచుకున్నాడు. 

మాట కూడా రాని  స్థితిలో విరక్తి చెంది, ఆత్మహత్య చేసుకుందామని గన్ నోట్లో పెట్టుకుని కాల్చుకోవాలా, తల మీద కాల్చుకోవాలా అని ఆలోచిస్తూ, ఆఖరి క్షణంలో  తనవాళ్లకి అదెంత బాధ కలిగిస్తుందో  స్ఫురణకొచ్చి ఆ ఆలోచన విరమించుకుంటాడు. అప్పుడు తన ఇంట్లో ముప్పయ్యేళ్ళుగా ఉన్న హౌస్ కీపర్ గురించి "What a mess for Fifi to clean up" అన్నప్పుడు ఒక్కసారి ఆ మన మనసు మూగపోతుంది. అంతే నిజాయితీగా "నేను ఐదు సార్లు మృత్యుముఖంలోకి వెళ్ళినప్పుడు, ఆ మృత్యు దేవతకి లొంగి పోవలసి వస్తే మా అమ్మ ఆఖరి క్షణాల్లో ధైర్యంగా చెప్పినట్టు "Don't worry. It happens to everyone!" అని చెప్పగలిగే ధైర్యం నాకుందా అని అనుమానం" అన్నప్పుడు మనకి తనలో Spartacus కనిపించడు.  

రోజుల తరబడి, రాత్రుళ్ళూ  పగళ్ళూ కదలకుండా మంచం మీద గడిపినప్పుడు, జీవితం భయపెట్టినపుడు ఆ ఆలోచనలు పోగొట్టుకోడానికి, చిన్నప్పుడు అమ్మతో గడిపిన జ్ఞాపకాలు గుర్తుకు తెచ్చుకుని, "ఒక్కోరోజు ఒక జ్ఞాపకాన్ని , కుక్కపిల్ల ఒక ఎముకని తీరిగ్గా చీక్కోడానికి దాచుకున్నట్టు దాచుకున్నాను" అంటాడు. అలాగే తండ్రితో గడిపిన జ్ఞాపకాన్ని ఒక్కటైనా గుర్తుకు తెచ్చుకోడానికి కష్టపడి, ఎలాగో ఒక్కటి దొరికినపుడు ఆ ఆనందం చూస్తే, ఒక ఆరేళ్ళ పిల్లాడు మాత్రమే మన కళ్ళముందు కదులుతాడు. తండ్రి అంటే ఫాసినేషన్ లేని బిడ్డ  ఎవరు ?

జీవితం ఎంత అందమైనదో, మనకి దక్కిన జీవితం ఎంత విలువైందో, మనమెంత అదృష్టవంతులమో గుర్తించి, ఈ జీవితాన్నిచ్చిన భగవంతుడికి  మరోసారి కృతజ్ఞతలు చెప్పుకోడానికి కావాల్సినన్ని సందర్భాలు ఈ పుస్తకం నిండా.  Little Heroes అంటూ Christopher Reeve, Michael J. Fox, Dudley Moore,  John Callahan,  Patricia Neal, Stephen Hawking, Jim MacLaren మొదలైన వాళ్ళ గురించీ, ఇన్స్పిరేషనల్ అంటూ  ప్రెసిడెంట్స్ Ronald Reagan, Roosevelt గురించీ చదివితే ఎలాంటి కష్టమైనా పరిస్థితిలోనైనా, సాధ్యం కానిది అంటూ లేదనీ, కావాలసింది బోలెడు ఆత్మవిశ్వాసం, కాస్తంత ప్రోత్సాహం అనీ తెలుస్తుంది. తన అనుభవాలతో  "When things go bad, always remember it could be worse." అనీ "Help others is the will of God." అంటాడు. తన తోటి కళాకారులు, స్నేహితులూ విధిబారిన పడి ఓడి పోయినవాళ్ళనీ, ధైర్యంగా ఎదురీది నిలిచిన వాళ్ళనీ ఎంతో ఆప్యాయంగా  తలుచుకుంటూ “I admire them who show courage in face of tragedy instead of crawling away in self-pity. I applaud who use their celebrity to bring light to darkness."  అని గర్వంతో, ప్రేమతో వాళ్ళే తన హీరోలంటాడు.  అలా అని నిరాశతో మున్చేసాడా అంటే, కానే కాదు. Sometimes God gives us obstacles in life to overcome to make us stronger అంటూ వెన్ను తట్టి స్ఫూర్తి నింపుతాడు. 

డిప్రెషన్ గురించి మాట్లాడుతూ, self pity is the essence of the depression అంటాడు.

One of the worst things about being the victim of a stroke is that people feel sorry for you. They want to do things for you. And since you also feel sorry for yourself, you are more than willing to accept their gifts of kindness.

అంటూ తెలీకనే మనలో చాలామంది చేసే తప్పుల్ని సున్నితంగా ఎత్తి చూపుతాడు. వాళ్ళకి కావలసింది మానసికబలం, ఆసరా కానీ వాళ్ళని ఇంకా సెల్ఫ్ పిటీ లోకి తోసే సానుభూతి కాదు, అది వాళ్లనింకా చేతకాని వాళ్ళుగా చేస్తుంది తప్ప వాళ్లకి ఏరకంగానూ సహాయపడదు అని మనల్ని హెచ్చరిస్తాడు. ఆ బాధ తెలిసినవాడిగా, తనలాంటి బాధితులకి ఏం కావాలో స్వంత అనుభవంతో తెలుసుకున్నవాడిగా, తన పరిస్థితిల్లో ఉన్నవాళ్ళకి, వాళ్ళ కుటుంబాలకి కావాల్సిన ధైర్యాన్ని ప్రోత్సాహాన్ని ఇవ్వడానికి స్వచ్ఛందంగా ముందుకొచ్చాడు.

The world has filled with people who have suffered from one misfortune or the another. The only thing that sets one apart from the rest is the desire and the attempt to help others. People who reach out beyond their pain, out into the world in a trusting way - they are the one who make a difference.

ఈ  Spartacus ఎంతో  సున్నితమయిన హృదయం ఉన్నవాడు. తన స్నేహితుడు Frank Sinatra ఇంట్లో స్నేహితులందరూ కలిసినపుడు, పూర్తిగా పేరలైజ్ అయి , వెనక గదిలో వీల్ చైర్లో ఉన్న ఫ్రాంక్ ఏం ఆలోచిస్తూ ఉండి ఉంటాడు, “దాదాపు నలభై ఏళ్ళక్రితం, పారామౌంట్ ధియేటర్ బైట తనమీద పిచ్చిఅభిమానంతో కేకలు వేస్తున్న అమ్మాయిల గురించి ఆలోచిస్తున్నాడా” అని మధనపడతాడు.  అలాగే వొళ్ళు జలదరించే ప్రమాదంలో బయటపడ్డ Jim MacLaren గురించి చెపుతూ, తనని కలవడానికి వెళ్ళినపుడు తను ధైర్యంగా చిరునవ్వు నవ్వుతున్నాడు కానీ ఏడుపు ఆపుకోడానికి నేను హాల్లోకి వెళ్ళాల్సి వచ్చింది అంటాడు.

డెబ్భయి ఏళ్ళ వయసులో  హెలీకాఫ్టర్ ప్రమాదంలో నుంచి బయటపడినపుడు, అదే ప్రమాదంలో అతిచిన్న వయసులో ఉన్నవారు మరణించారని  తెలిసి, దానికి తనని బాధ్యుడిగా నిలబెట్టుకుని పడిన గిల్టీ  ఫీలింగ్, జీవితంలోని ఐరనీని ఇంకోసారి ఎత్తి చూపించడమే కాకుండా, తన సున్నితమైన మనసునీ కూడా మనకి చూపిస్తుంది. అతని మాటల్లోనే.

Then in 1991, just two year later, I survived a helicopter crash. Fifty feet in the air, we smashed into a small plane that was just taking off. The plane exploded and two occupants were killed instantly. I learned that these two victims on the plane were very young.  One, eighteen, was planning to go to his senior prom that week. The other, a young instructor, was scheduled to give a talk that night on safety in the air. I was in seventies. I felt very guilty. I wrote to the families of both of them; an inadequate note I ‘am sure. I visited the father of the high school student. I met him at the same airport where the collision had occurred. In a corner were the remains of the helicopter, a pile of crushed metal. He was with his other son, a tall, handsome boy. I never felt so inadequate. The father just looked at me with a faint smile. I felt very guilty. What could I say to him, to make him feel better about the death of his young son? I felt like a criminal being alive.

ఈ సున్నితహుదయుడ్ని ప్రేమించకుండా ఉండగలగటం సాధ్యమయ్యే పనేనా? 

తన భార్య అన్నీ తనకి తోడుగా నిలబడిన సంగతి చెపుతూ, ఇద్దరు వ్యక్తుల మధ్య ప్రేమ బంధం ఎలా ఉండాలో ఇలా చెప్తాడు. 

Two people in love should never become one. There must be a space in togetherness. True Love, real love, is born of respect for another person. It is given and received with a fullness of self that can only be drawn from an individual and separate soul. And the loneliness in solitude is compensated for by a rich and abiding togetherness in love.

యాభయ్యేళ్ళ వైవాహిక జీవితాన్ని సుఫలంగా , సఫలంగా గడిపిన పెద్దాయన తన అనుభవంతో పంచుకున్న ప్రాధమిక సూత్రం, ఏ జంటకైనా శ్రీరస్తూ శుభమస్తూ అని దీవించడంతో పాటూ బహుమతిగా ఫ్రేమ్ కట్టి ఇవ్వదగ్గది

We must respect each other and allow each other to be what each of us, separately, is. Never try to change your spouse.

జీవితకాలపు సేవలకు ఆస్కార్ అందుకోవడానికి స్టేజ్ మీదకు వెళ్ళాల్సి వచ్చినపుడు, అక్కడ కనీసం థాంక్స్ అని కూడా చెప్పలేనేమో అని భయపడి మైఖేల్ ని వెళ్ళమంటే తను ఒప్పుకోకుండా , లేదు నువ్వే వెళ్ళాలి, వెళ్ళి తీరాలి అన్నాడు. ఇక తప్పదని తెలిసి, థాంక్స్ అన్న ఒక్క మాటనే పదే పదే వల్లించుకుంటూ స్టేజ్ మీదకి వెళ్ళి అక్కడ ఎదురుగా ఆడియన్స్లో కూర్చున్న భార్యనీ, కొడుకుల్నీ చూసి, ఉద్వేగంతో  వాళ్ళకి కృతజ్ఞత తెలియచేస్తూ, మాటలు కూడబలుక్కుంటూ మాట్లాడినపుడు మనం కూడా అక్కడ ప్రత్యక్ష్యంగా ఉండి చూస్తున్నంత ఆనందం కలుగుతుంది. 

పుస్తకమంతా బాధలూ, బోధనలూ మాత్రమే అనుకోవడానికి లేదు. ఈయన సెన్స్ అఫ్ హ్యూమర్ తక్కువేమీ కాదు. అప్పటికప్పుడే ఎమోషన్స్తో మనచేత కంటతడి పెట్టించి, వెంటనే చాల్లే ఊరుకోండి అన్నట్టు నవ్వించేస్తాడు. స్ఫూర్తి చెడిపోకుండానే, మన బరువైన హృదయాల్ని తేలిక చెయ్యడానికి ఎన్నో చెణుకులు వదులుతాడు. మచ్చుకి  కొన్ని.

• తనకి బ్రెయిన్ స్ట్రోక్ వచ్చిందని తెలిసినపుడు, "Strokes are for elderly people, with slurred speech, moving about in walkers and wheelchairs. I was only eighty; how can a stroke happen to me?"
• తను మేనిక్యూర్ చేయించుకుంటూ ఉన్నప్పుడు మధ్యలో స్ట్రోక్ వచ్చి, అందరూ హాస్పిటల్కి తీసుకెళ్ళే ఆత్రుతలో ఉన్నప్పుడు, మాట రాని గొంతుతోనే "Hey, You didn't finish my nails."
• భార్యతో అప్పుడప్పుడూ జరిగే చిన్న చిన్న వాదనల గురించి "I always end arguments with my wife saying, if you are leaving me, I am coming with you."
• కొడుకు Michael Douglas గురించి, "If I'd known what a big shot Michael was going to be, I would have been nicer to him when he was a kid."

స్వర్గం అనేది ఎక్కడో లేదనీ, ఈ భూప్రపంచమే స్వర్గమనీ, ఇక్కడ ప్రతీదీ మనకోసమే ఏదో ఒక లక్ష్యంతో సృష్టించబడినవే అనీ చెప్పే వాక్యాలు నాకెంతో నచ్చినవి. తన మాటల్లో ....

Now, lying in my hospital bed, I wondered: What happens when you die? Could I see my mother again? I would like that.
But may be after death. you come before that mythical man with a long beard, sitting on a throne. You stand before him, puny and timid. Then you ask “Is this heaven?” and he roars back “HEAVEN! You just came from there!”
And as your eyes widen, he continues, “Ingrate! Didn’t you like the sunrise, the sunset, the moon, and the stars? Weren’t you pleased with the mountains, forests, rivers, and streams that I gave you?”
I remain silent as the voice roars. “Didn’t you like the fragrant flowers and fruits and vegetables I gave you? And when I nurtured those plants with rain, you complained because you couldn’t play golf. Ingrate! That was heaven!”
And I dare to ask, “Well, what is this place?” He laughs: “This is the recycling plant. Here you turn back to dust.” I stand there and stare at him. “Don’t you understand? Dust THOU ART, AND TO DUST THOU SHALT RETURN.” He didn’t have to bellow.

Love you Kirk!

*** Kirk  మీద ఇంతవరకూ నాకు  నటుడుగా, లెజెండ్ గా తెలిసిన దానికన్నా, ఈ పుస్తకంతో నాకు పరిచయమయిన ఒక మంచి మనసు మీద నా అభిమానం పెరిగిపోయింది. ఏకవచనం ఆ అభిమానంతోనే తప్ప, ఆయన మీద గౌరవం లేక కాదు. 

*** It's not a review or summary of the book. These are just my feelings about the book and I am aware that it won't do good justice to the book. It's only a glimpse of it. To know more in detail one must read the book by themselves. No other alternative.

పడమటి కోయిల రాగాలు

దిల్ హూ హూ కరే... గభ్ రాయే  .....

అతి సాదా సీదా మనిషిని, సౌమ్యతకి  మారు పేరు అని చెప్పుకోవాలని  మనసులో ఎంతున్నా, my mutations are unique అని ఒప్పుకోక తప్పదు.

పుస్తకాలు, పాత హిందీ పాటలు, పాత సినిమాలు అంటే ప్రాణం. స్నేహితులన్నా బోలెడు ఇష్టం.  గుల్జార్ కవిత్వం, ముఖేష్ పాట, భూపేన్ హజారికా సంగీతం అంటే ఇంకొంచెం ఎక్కువ ఇష్టం. 

కనిపించిన ప్రతీ కాగితాన్ని చదివేసే అలవాటు. మంచి మంచి పుస్తకాలు చదివినపుడు , మంచి పాటలు విన్నప్పుడు, అవి కలిగించే ఆలోచనలు, భావోద్వేగాల్ని ఒడిసి పట్టుకోవాలనీ, అవి వానజల్లుల్లా వెలిసిపోకముందే  దాచుకొని  భద్రపరుచుకోవాలన్న చిన్న ప్రయత్నమే .. ఈ పడమటి కోయిల రాగాలు.